Co to jest stabilność? Krótko mówiąc, jest to zdolność wyboru i utrzymania pożądanej pozycji w wodzie. Gdy mamy stabilną platformę do nurkowania, czujemy się bardziej komfortowo, mamy lepszą kontrolę i większą zdolność obserwowania otoczenia podczas nurkowania. W nurkowaniu z CCR należy uwzględnić kilka dodatkowych kwestii związanych ze stabilnością. Najlepiej byłoby, gdybyśmy mogli utrzymać stabilność zarówno w trakcie ruchu (stabilność dynamiczna), jak i podczas zawiśnięcia (stabilność statyczna). Lepiej kontrolujemy stabilność, gdy mamy pozycję poziomą,
z płasko ułożonymi płetwami. Zwiększa to nasz opór pionowy (pomagając utrzymać pionową pozycję w słupie wody) i zmniejsza opór poziomy (jak podczas płynięcia).

Na stabilność wpływa wyważenie oraz pływalność. Elementami obciążenia są wybrane przez nas butle do nurkowania, latarki, płetwy, płyty tylne i balast. Elementy te mogą być rozłożone między jednym bokiem a drugim oraz między głową a stopami. Nieprawidłowe rozłożenie uniemożliwi przyjęcie poziomego trymu. Nadmiar ołowiu w okolicach talii będzie ciągnął biodra w dół, przyczyniając się do podniesienia głowy do góry, a za lekkie płetwy powodują zbyt mocne unoszenie stóp. Nurkowie często instynktownie kompensują problemy z odpowiednim rozmieszczeniem balastu, wyginając plecy, aby utrzymać trym.

Celem jest jednak prawidłowy trym przy rozluźnionym ciele w uprzęży. Oczywiście kluczowe znaczenie ma właściwe wyważenie – powinniśmy być w stanie utrzymać się na głębokości 3 metrów z wypuszczonym gazem w skrzydle i odpowiednią ilością gazu w skafandrze, aby czuć się wygodnie (jeśli nurkujemy w suchym skafandrze).
W przypadku CCR musimy jeszcze uwzględnić objętość gazu w pętli oddechowej. Zazwyczaj zalecam rozpoczęcie wyważania poprzez dodanie 1,8 kg w stosunku do balastu, który stosujemy nurkując na otwartym obiegu z jedną butlą. Nurkowie
z większą lub mniejszą objętością oddechową będą musieli dokonać odpowiedniej korekty.

Do elementów pływalności zaliczamy suchy skafander, skrzydło i przeciwpłuca. Zmniejszenie do minimum ilości gazu w każdym z tych elementów przejdzie długą drogę, zanim uda się zminimalizować skutki prawa Boyle’a. Im większy pęcherzyk gazu, tym trudniej kontrolować pływalność. Im jesteśmy płycej, tym bardziej wyraźne są skutki prawa Boyle’a – niezmiernie istotne jest w tym kontekście zwrócenie szczególnej uwagi na kontrolowanie objętości gazu w przeciwpłucach, skrzydle i suchym skafandrze podczas wynurzania.

Dodawanie lub odejmowanie małych ilości gazu i poczekanie chwilę na efekt jest kluczem skutecznego kontrolowania pływalności.

Jeśli chodzi o umiejscowienie przeciwpłuc, powinny znajdować się jak najbliżej płuc nurka, zarówno w płaszczyźnie pionowej, jak i poziomej. Pozwoli to zminimalizować statyczne obciążenie płuc i zmniejszy opory oddechowe. Dolną część przeciwpłuc montowanych z przodu należy przymocować do pasa biodrowego, aby zapobiec ich przemieszczaniu się, gdy są napompowane i dają dodatkową wyporność.
W przypadku większości nurków złączki kolankowe przeciwpłuc powinny znajdować się na poziomie obojczyka, a pas piersiowy powinien być dobrze naciągnięty, aby był utrzymany w pozycji poziomej. Natomiast przeciwpłuca plecowe (tylne) powinny być ustawione tak, aby środek trójników znajdował się na barkach lub nieco wyżej. Objętość gazu w przeciwpłucach ma wpływ zarówno na pływalność, jak i trym. Zbyt duża ilość gazu w przeciwpłucach spowoduje podniesienie głowy w górę, a zbyt mała przechylenie głowy w dół (i trudności z wzięciem pełnego wdechu). Dzięki praktyce można do perfekcji opanować dodawanie i usuwanie gazu z pętli oddechowej, aby utrzymać poziomy trym i neutralną pływalność.

Trym możemy wyregulować również skrzydłem przez odpowiednie ustawienie pływalności w kierunku głowy lub stóp. Balast może być umieszczony obok barków, aby zapewnić przeciwwagę dla przeciwpłuc i pomóc utrzymać się w pozycji horyzontalnej przy minimalnym wysiłku.

Tylną płytę należy ustawić w taki sposób, aby łatwo było dosięgnąć palcami górnej jej części, gdy odchylimy ręce do tyłu z łokciami przy uszach. Na większości osób czynność ta ustawi płytę w górnej części łopatek. Pasy powinny być wystarczająco luźne, aby umożliwić pełen zakres ruchu ramion w przód i w tył na wysokości klatki piersiowej oraz unoszenie zgiętych ramion w górę i dół. Pas kroczny powinien być wyregulowany tak, aby nie był napięty zbyt ciasno ani zbyt luźno. Jeśli pas kroczny ciągnie pas biodrowy w dół, oznacza to, że jest naciągnięty zbyt mocno i trzeba go poluzować.

Bardzo pomocną metodą jest nagranie nurka pod wodą w trakcie ruchu i podczas zawiśnięcia.  Obejrzenie filmu pomoże w określeniu, jak można poprawić pływalność lub trym. Na pewno pomocny w tym zakresie będzie instruktor nurkowania technicznego.

Autor: Gerard Newman